در این مقاله در مورد مطلب بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون یعنی رنگ کردن با رزین توضیح خواهیم داد؛ امروزه بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون با استفاده از رزین‌ها صورت می‌گیرد. درواقع از هزاران سال پیش بهسازی فیروزه توسط مصریان باستان و ایرانیان باستان انجام می‌شد.
آن ها با برخی صمغ‌های گیاهی و روغن‌ها سعی داشتند تا رنگ فیروزه را بهبود ببخشند. ولی این روش‌ها عمدتا باعث تخریب رنگ فیروزه می‌شد زیرا روغن‌ها عامل فسفات دارند و فیروزه هم خود فسفات آلومینیوم مس می‌باشد به همین دلیل رنگ آبی آسمانی فیروزه به رنگ سبز کدر مبدل می‌گشت.
آموزش بهسازی فیروزه به روش پلیمراسیون
در بهسازی نفوذ رزین بسیار مهم هست ابتدا ما باید ضریب جذب رطوبت را توسط نمونه ها بسنجیم. فیروزه‌هایی که ناخالصی کائولن دارند و عمدتا از کرمان هستند معمولا ضریب جذب بالایی دارند و احتیاجی به سنجش ندارند. عمدتا نمونه‌های نیشابور ضریب جذب کمی دارند. از روش دیگری هم می‌توان برای رنگ پذیری سنگ فیروزه استفاده کرد، و آن روش ایجاد خلل‌های با یک فرز الماسه است.
ولی مشکل عمده برای روش پلیمراسیون ایجاد فشار منفی است. یعنی اگر با استفاده از وکیوم شرایط را برای نمونه مورد نظر ایجاد نکنیم رنگ تا عمق سنگ نفوذ نخواهد کرد. این مورد در سنگ‌های دیگر مثل عقیق و کوارتز هم قابل اجرا است. مثلا کوارتز هیچ جذب آبی ندارد و تنها با ایجاد فشار منفی می‌توان رنگ را به عمق آن بروز داد. عقیق هم دقیقا مثل کوارتز، جذب آب ندارد.
در روش رنگ کردن سنگ‌های دیگر فقط از جوهر‌های رنگی معمولی که قابلیت حل در آب را ندارند باید استفاده نمود. جوهر‌هایی هستند آبگریز و قابلیت حل شدگی در آب را ندارند و برای مخلوط شدن با رزین استفاده می شوند.
چگونه ضریب جذب را تعیین کنیم
برای اینکار ابتدا وزن دقیق نمونه‌های فیروزه های خشک را اندازه گیری می‌کنیم نمونه‌ها را در آب قرار می‌دهیم به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد نمونه‌ها را از آب بیرون می‌آوریم و آب اضافی نمونه‌ها را خشک می‌کنیم و دوباره آنها را وزن می‌کنیم.
نمونه‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- دسته‌ای که جذب بالایی داشتند و وزن آنها بسیار بالا رفته است.
- دسته‌ای که ضریب جذب متوسطی داشتند.
- دسته‌ای که اصلا جذب آب نداشتند.
نمونه‌هایی که جذب آب نداشتند برای بهسازی مناسب نیستند پس آنها را کنار می‌گذاریم. نمونه‌هایی که جذب متوسطی داشتند را بعد از عملیات تراش و قبل از عملیات پولیش بهسازی می‌کنیم. نمونه‌هایی که ضریب جذب خوبی داشتند را با خیال راحت بهسازی می کنیم چون رزین تا عمق سنگ نفوذ می‌کند.
در روش زایچری ضریب جذب آب توسط دستگاه مخصوصی سنجیده می‌شود ولی متاسفانه این دستگاه در ایران بسیار کمیاب است و یا اصلا وجود ندارد. پس به روش سنتی اینکار را انجام می‌دهیم. در روش زایچری با خشک کن‌هایی که دمای آن حدودا ۴۵ درجه ثابت بود اینکار را انجام می‌دهند. نام دستگاه انکوباتور است ولی در ایران به روش سنتی بهتر است که در دمای اتاق نگهداری شود. البته در کارگاه‌ها مشاهده کرده‌ایم که آن را روی حرارت قرار می‌دادند ولی اینکار بسیار اشتباه بود.
مخلوط اپوکسی رزین و هاردنر جهت رنگ کردن فیروزه
توجه کنید که جنس رزین و نوع رنگ آن بسیار مهم است. از بین رزین‌ها اپوکسی رزین بهترین تاثیر را در بهسازی فیروزه داشته است. هر شرکتی رزین و هاردنر مخصوص به خودش را دارد که نسبت اختلاط آن ها با هم متفاوت است. بعد از خشک شدن نمونه‌ها را در ظرف اپوکسی قرار می‌دهیم به نحوی که رزین تمام سطح آن را بپوشاند. بهتر است که نمونه‌ها با ته ظرف فاصله داشته باشند. برای اینکار می‌توانید آن ها را به شکل ریسه‌ی بدون سوراخ روی نخ یا سیم بچسبانید و بعد به مدت 24 یا 48 ساعت در ظرف حاوی رزین قرار می دهیم.
برخی در این مرحله جوهر به رزین اضافه می کنند که باعث کدر شدن فیروزه می‌شود تاکید می شود که از جوهر استفاده نشود. بعد از این زمان نوبت هاردنر دهی است. بهترین کار این است که هاردنر را به صورت نوبتی به رزین اضافه کنید. نسبت اختلاط هر نوع رزین بر اساس شرکتی که خریداری می‌کنید روی آن نوشته شده است.
مثلا اگر نسبت اختلاط ۱۰ به ۵.۴ باشه و مقدار رزین مصرفی ۱ کیلوگرم و هاردنر ۴۵۰ گرم باشد هاردنر را به سه نوبت با رزین، هرنوبت ۱۵۰ گرم مخلوط کنید. به طور کلی حرارت دهی را در ایران توصیه نمی‌کنیم زیرا باعث تخریب رنگ می‌شود. بعد از فرایند هاردنر دهی رزین کامل سخت می‌شود و برای عملیات تراش و پولیش آماده خواهد بود.
روش های دیگر بهسازی فیروزه:
شما می توانید نظرات و پیشنهادات خود را در مورد این مقاله در قسمت دیدگاه صفحه به اشتراک بگذارید
