تسبیح مجموعه‌ای از مهره‌هایی گِرد از گل پخته یا سنگهای رنگین است که به رشته می‌کشند تا بدان شمار سبحان‌گویی و دیگر ذکرها و وردها را نگاه دارند. در قدیم تعداد مهره‌های آن ، صد یا کمتر و بیشتر بود، و تسبیح فیروزه یا حدید با هزار دانه که «تسبیح هزاردانه» نام داشت نیز ساخته می‌شد.
تسبیح از تراشیدن و شکل‌دادن مواد گوناگونی درست می‌شود. از آن جمله‌است سنگهای کهربا، فیروزه، عقیق و خُماهان، و نیز گل پخته که گاه مانند خرمهره لعاب داده‌شده‌است. همچنین برخی از آن ها را از تراشیدن و تیله‌وار نمودن چوب سخت و تیره‌رنگ درخت بان یا یُسر می‌سازند که گاه آنرا نقره‌کوب نیز می‌نمایند.
مهره بلندتر و دانه‌بزرگ تسبیح که هر دو انتهای نخ آن را از آن بیرون کرده به هم گره می‌زنند شیخک نام دارد.
انواع تسبیح های جواهری بینا
یک سری‌شان از لحاظ شکل و شمایل با هم فرق می‌کنند. یک سری هم دانه‌هایشان بیشتر و پرمایه‌ترند. دانه‌ی بعضیها را قالب می‌گیرند، بعضیها را می‌تراشند. یک وقت دانه‌های خرما و باقی چیزها را به بند می‌کشند، گاهی هم سنگ.
تعداد دانه‌ها:
تسبیح هزاردانه:
ما بیشتر صدتایی‌اش را می‌شناسیم. ولی جورهای دیگری هم دارد.
تسبیح اصیل، همین است. تنها همان سی و سه دانه‌ای را که ابتدا برای گفتن ذکر سبحان الله به کار می‌رفته دارد.
انواع دانه های تسبیح :
تسبیح تربت
مقدس‌ترین نوع آن که از تربت امام حسین(علیه‌السلام) برداشته و ساخته می‌شود. طبیعتا انحصاری هم هست و فقط در کربلا تولید می‌شود. تسبیحهای تربت، عطر خاصی دارند که با عطر همه خاکها فرق می‌کند.
تسبیح حدید:
تسبیح فیروزه
دو تا سنگ خیلی معروف و خوش‌رنگ که بیشتر توی انگشترسازی کاربرد دارد.
اما هستند کسانی که پول خرج می‌کنند تا دانه‌های عقیق یا فیروزه در تسبیح فیروزه توی دستشان بچرخد.
تسبیح فیروزه هم مال نیشابور خودمان است.
سندلوس:
روسیه، آلمان، ترکیه و در ایران، شهر تبریز، تولیدکنندگان اصلی سندلوس هستند که از ترکیب چند نوع مادة شیمیایی به دست می‌آید. سندلوس هم با مالش دست و گرداندن، هم شفاف‌تر می‌شود و هم بوی جوهر و مرکب می‌گیرد.
انواع سبز، قرمز، زرد و آبی دارد. اما مقبولیت سبز و آبی‌اش بیشتر است.
تسبیح مرجان:
از اسمش تابلوست که این یکی هم منشأ دریایی دارد.
منتها یک خصوصیت خیلی جالب دارد که گرداندن‌اش را هیجان انگیزتر می‌کند.
تسبیحهای مرجان آکبند، سفید رنگ هستند.
اما وقتی که توی دست می‌گردند تغییر رنگ می‌دهند.اول زرد و نارنجی و بعد قرمز.
تسبیحهای مرجان قرمز، هم خیلی قشنگ‌تر هستند و هم خیلی مرغوب‌تر و البته گرانتر
تسبیح یُسر
عربستان سعودی و تایلند، مراکز اصلی ساخت تسبیح یُسر هستند.
به خصوص که یُسر حجاز در مرغوبیت، رقیب ندارد.
یسر را از لوله کردن برگ‌های یک نوع درخت دریایی می‌سازند.
بعد این برگ‌های لوله شده را این قدر به هم می‌پیچند تا سفت شود و بعد نخ تسبیح را از وسط دانه‌هایش رد می‌کنند.
یسرها، سورمه‌ای رنگ هستند و برای قشنگ‌تر شدن، رویشان را نقره کوبی می‌کند.
ویژگی منحصر به فردشان این است که وقتی دست رویشان می‌کشی، بوی جوهر خوشنویسی می‌دهند.
تسبیح یسر را گرداندن، توی چند جا سفارش شده است و معروف است که همراه داشتن این تسبیح، شادی آفرین است.
تسبیح شاه مقصود:
معروف‌ترین نوع تسبیح، بچه‌ی ناف افغانستان است.
جلال آباد و قندهار پر است از حجره‌های تسبیح سازی و سنگ تراشی که استادان دارند نانشان را از تراش سنگ تسبیح شاه مقصود به دست می‌آورند.
کهربا
تسبیحهای کهربا، رنگ زرد مایل به آجری دارند.
دانه‌هایشان خیلی درشت است و از یک نوع فسیل دریایی از کف دریا می‌سازندشان.
برای دیدن تسبیح های حراج شده از سایت جواهری بینا دیدن فرمایید.
